2023-04-12

Bezpieczeństwo prac na wysokościach – kluczowe aspekty, zagrożenia i środki ochrony

Prace wysokościowe należą do szczególnie niebezpiecznych i niosących ze sobą wiele zagrożeń. Dbanie o bezpieczeństwo osób wykonujących zadania na wysokości jest obowiązkiem pracownika i pracodawcy. Odpowiednie przygotowanie miejsca pracy ograniczy ryzyko wypadku także osób postronnych. Z kolei przestrzeganie zasad zmniejszy je do minimum. Przedstawiamy 6 podstawowych kroków do bezwypadkowej pracy na wysokości.

Praca na wysokości - realne zagrożenie

Prace wysokościowe należą do najbardziej niebezpiecznych i jednocześnie najczęściej wykonywanych prac o szczególnym charakterze. Dla określenia zakresu tych działań wystarczy wspomnieć, że już praca na wysokości ponad 1 m nad podłożem uznawana jest za pracę na wysokości.

Tego rodzaju zadanie niesie zagrożenie zarówno dla osób wykonujących pracę, jak i znajdujących się wokół. Na wysokości może dojść do zachwiania i poślizgnięcia się, a częstą przyczyną upadku jest niewłaściwa jakość rusztowania. Z kolei dla osób pracujących poniżej ogromnym zagrożeniem są upadające przedmioty z rusztowań, drabin i podestów. To wszystko sprawia, że myśl przepisów BHP praca na wysokościach wymaga stworzenia szczególnych warunków.

1. Kwalifikacje i szkolenie pracownika

   Nie każdy pracownik jest w stanie wykonywać prace wysokościowe. Wiele osób ma zawroty głowy lub stany lękowe już po wejściu na wysokości ponad 1 metra. Dlatego pracownicy muszą przejść odpowiednie badania, które zleca pracodawca. Obejmują wizytę u trzech specjalistów: okulisty, laryngologa i neurologa. Dopiero pozytywne opinie tych lekarzy dopuszczają pracownika do realizacji zadań na wysokości.

   Samo zaświadczenie może być poparte odpowiednimi kursami lub szkoleniami, które jednak z reguły nie są obowiązkowe. Konieczne jest jednak poinstruowanie pracownika o zagrożeniach na stanowisku pracy. Szczególnie dotyczy podłączonych sieci elektrycznych, działających maszyn lub elementów ruchomych. Warto zwrócić uwagę także na tak zwaną dyspozycję dnia. Nie tylko alkohol i narkotyki, ale także brak snu oraz inne dolegliwości ograniczają sprawność psychofizyczną, a w efekcie zwiększają ryzyko wypadku.

   

2. Przygotowanie miejsca pracy

   Prace wysokościowe same w sobie są skomplikowane, dlatego nie należy ich dodatkowo utrudniać. Przed przystąpieniem do zadania warto odpowiednio przygotować przestrzeń. W miejscu wykonywania zadania powinno znajdować się możliwie najmniej przeszkód. Dotyczy to zarówno poziomu 0, jak i przestrzeni, w której będzie wykonywana praca. Miejsce pracy warto zabezpieczyć przed czynnikami zewnętrznymi, a przede wszystkim deszczem.

   Zanim zdecydujemy się wykonać konkretne zadanie, warto się zastanowić, czy w tym przypadku potrzebne są prace na wysokości. Instrukcja BHP tworzona w większości przedsiębiorstw głosi, że jeśli można pracę wykonać inaczej, warto zaniechać prac wysokościowych.

   

3. Dobór akcesoriów i maszyn

   Prace wysokościowe powinny być realizowane z wykorzystaniem sprzętu, który w danym momencie jest najbardziej efektywny. Trzeba wziąć pod uwagę przede wszystkim możliwy dostęp do danego miejsca. Sprzęt powinien być dostosowany do różnicy wysokości, jaką ma pokonać, a także maksymalnego obciążenia. Istotny jest czas prowadzenia prac, a także konieczność zmiany ustawienia konstrukcji.

   Biorąc pod uwagę te czynniki, można wybrać konstrukcje stałe lub ruchome. Mówiąc o stałych, mamy na myśli rusztowania i podesty zamocowane do konstrukcji nośnych. Elementy ruchome (tymczasowe) to wszelkiego typu drabiny, podesty ruchome, ale także sprzęt mechaniczny jak zwyżki, podnośniki nożycowe i inne. Przy pojazdach mechanicznych istotne będzie także zasilanie. Trzeba pamiętać, że maszyn spalinowych nie wolno użytkować w pomieszczeniach zamkniętych.

   

4. Środki ochrony zbiorowej

   Jeśli w danym miejscu przewidziana jest intensywna praca na wysokości, BHP wymaga zorganizowania środków ochrony zbiorowej. To konstrukcje, które mają chronić wszystkie osoby znajdujące się w tym miejscu, a także na niższych poziomach. Do najczęściej spotykanych zabezpieczeń nalezą rusztowania, balustrady i pomosty. Jeśli sytuacja tego wymaga, zaleca się stosowanie siatek zabezpieczających z małym oczkiem.

   

5. Wyznaczenie ciągów komunikacyjnych

   Pomiędzy miejscami tymczasowego i stałego wykonywania prac na wysokości, należy wyznaczyć dodatkowe ciągi komunikacyjne. Mają one ułatwić przemieszczanie się na wysokości i zapobiegać przechodzeniu na własną rękę w miejscach niedozwolonych. Mogą to być podesty rusztowań, kładki lub zaaranżowane stałe ciągi komunikacyjne, jak korytarze i schody. Przy bardziej skomplikowanych konstrukcjach warto wcześniej wykonać projekt traktów komunikacyjnych i odpowiednio je oznaczyć.

6. Ochrona indywidualna

   Jeśli nie istnieje odpowiedni sposób na zapewnienie bezpieczeństwa środkami ochrony zbiorowej, należy skorzystać z ochrony indywidualnej. W ten sposób określa się wszystkie przedmioty i akcesoria, w które należy wyposażyć pracownika. Obowiązkiem osoby wykonującej takie prace jest pobranie odpowiedniego sprzętu i używanie go zgodnie z przeznaczeniem. Po stronie pracodawcy jest udostępnienie sprzętu i przeprowadzenie instrukcji środowiskowej.

   

Prace na wysokości mogą być bezpieczne, jeśli do ich wykonania dobierzemy odpowiedni sprzęt. Nie zawsze oznacza to wysokie koszty. Wynajem podnośników pozwoli ograniczyć wydatki, a ułatwi dostosowanie sprzętu do potrzeb danego zadania. Wpłynie też na większą ochronę zdrowia i życia pracownika, które przecież są bezcenne.